Nhà đầu tư buồn vì giá thấp, dự án chưa được vận hành

Chiều nay, ngày 20/3/2023, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã tổ chức Hội nghị trao đổi với chủ đầu tư các dự án chuyển tiếp với sự tham gia của đại diện Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo; Cục Điều tiết Điện lực.

Tại hội nghị, đại diện Công ty Mua bán điện (EVN EPTC) đã trình bày làm rõ các nội dung yêu cầu theo các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Công Thương và Cục Điều tiết Điện lực về việc chuẩn bị hồ sơ phục vụ đàm phán hợp đồng mua bán điện và giá điện.

Được biết, sau khi EVN EPTC có văn bản gửi chủ đầu tư các dự án chuyển tiếp đề nghị gửi hồ sơ thì đến thời điểm diễn ra hội nghị, chiều ngày 20/3/2023, mới chỉ có duy nhất 01 chủ đầu tư gửi hồ sơ để chuẩn bị cho việc đàm phán hợp đồng mua bán điện và giá điện theo các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Công Thương.

Đại diện một số chủ đầu tư cũng mong muốn được sớm tháo gỡ các khó khăn vướng mắc, nhất là các vấn đề về cơ chế chính sách, các hướng dẫn cụ thể của cấp có thẩm quyền để thủ tục đàm phán hợp đồng mua bán điện đối với các dự án được sớm triển khai.

Là một trong 36 nhà đầu tư đã ký tên trong đề nghị mới gửi tới Thủ tướng Chính phủ về khắc phục những bất cập trong cơ chế giá phát điện cho các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp, bà Nguyễn Thị Thanh Bình, Phó tổng giám đốc T&T Group cho hay, Quyết định 21 của Bộ Công thương được ban hành có phần vội vàng.

“Các nhà đầu tư bị ảnh hưởng trực tiếp đã không được hỏi ý kiến. Việc tính toán cũng chưa thuê tư vấn độc lập và các tính toán này chưa phù hợp với thực tế và hồ sơ của nhà đầu tư đã gửi EVN”, bà Bình nói.

Vẫn theo đại diện T&T Group, 1 tuabin đầu tư 100-150 tỷ đồng đã đứng im cả năm qua, nhìn rất xót xa. Trong khi đó, EVN vẫn phải mua các nguồn điện có giá cao khác.

“Giá sàn của điện gió nhập khẩu là 6,95 UScent/kwh. Vì thế, đề nghị các dự án đã hoàn thành, đã sẵn sàng lên lưới, không cần đầu tư truyền tải nên cho được tạm tính giá sàn bằng 90% giá điện nhập khẩu và sau này có giá chính thức thì tính theo nguyên tắc hồi tố, bù trừ”, bà Bình nhận xét.

Các nhà đầu tư cũng cho rằng, hiện Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị về chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045 về vẫn còn hiệu lực, nên rất băn khoăn sao năng lượng tái tạo không còn được ưu đãi nữa.

Cũng có thực tế EVN đã tích cực đưa ra các văn bản hướng dẫn, nhưng các nhà đầu tư chưa nộp hồ sơ vì thấy các hướng dẫn chưa rõ ràng.

Ngoài ra, nhà đầu tư cũng mong muốn các PPA khi ký có thời hạn lâu dài, nên đưa vào vận hành và được chi trả chi phí cho nhà đầu tư trong thời gian đang đàm phán PPA. Hiện có 2.090 MW các dự án đã hoàn thành đầu tư xây dựng và sẵn sàng phát điện.

Cũng có nhiều dự án chuyển tiếp, đại diện Bamboo Capital đã kiến nghị Bộ Công thương và EVN cho phép các dự án đã hoàn thành đầu tư xây dựng được đóng điện, cho đỡ lãng phí.

Ông Đỗ Văn Bình, Chủ tịch Công ty cổ phần năng lượng tái tạo Đại Dương cũng cho hay, Các doanh nghiệp rất trăn trở vì khung giá đó không đủ bù đắp cho các vấn đề đã đầu tư rồi. Nếu khung giá này áp dụng cho các dự án sắp tới thì khác.

Việc đưa các công thức tính toán hiện nay cũng được các nhà đầu tư cho là không thỏa đáng bởi dựa trên các thông số sản lượng điện phát cao nhất, vốn đầu tư nhỏ nhất để ra giá tối ưu trong khi thực tế thì không vận hành được mức đó, gây bất lợi cho các doanh nghiệp.

Ông Somchak Chutanan, đại diện Tập đoàn Phát triển Năng lượng Gulf (Thái Lan) cũng cho hay, mức giá mà Bộ Công thương ban hành thấp, khiến khó thực hiện dự án. Vì vậy, mong muốn tính toán thêm với các tư vấn, sử dụng thông số đầu vào hợp lý hơn để cho kết quả tốt hơn bởi giá điện mặt trời cố định trước đây cũng cạnh tranh hơn giá điện than, điện khí.

Nhìn nhận vấn đề này, một chuyên gia đàm phán giá điện cũng cho hay, sau khi giá FIT1, FIT2 kết thúc, các nhà đầu tư vẫn rất kỳ vọng mức giá tiếp theo cũng phải cao. Tuy nhiên, những nhận xét về việc giá cho năng lượng tái tạo giai đoạn trước cao, các nhà đầu tư hưởng lợi nhiều còn nền kinh tế phải gánh chịu hay thực tế các cuộc thanh kiểm tra đã và đang diễn ra trong lĩnh vực này là những rào cản lớn để có một mức giá như các nhà đầu tư mong đợi.

Lập 3 nhóm công tác đàm phán PPA

Được biết EPTC đã thành lập 3 nhóm công tác để chuẩn bị rà soát các hồ sơ pháp lý mà các dự án chuyển tiếp gửi tới nhằm đẩy nhanh thời gian đàm phán PPA.

Dự án nào nộp đủ hồ sơ pháp lý sẽ được đàm phán trước theo thứ tự ghi nhận ở cổng nộp hồ sơ trực tuyến tại đây.

Chia sẻ với các khó khăn vất vả của các nhà đầu tư đã bỏ nguồn lực, công suất để đầu tư điện gió, mặt trời nhưng không kịp về địch giá FIT, đồng thời để hỗ trợ một phần trong qúa trình chuẩn bị hồ sơ pháp lý đàm phán PPA, ông Trần Đình Nhân, Tổng giám đốc EVN cũng đã chỉ đạo các đơn vị của EVN một số công việc cụ thể như tính toán khả năng giải toả công suất, gia hạn các thoả thuận đấu nối trước đây giữa nhà đầu tư với các đơn vị của EVN mà nay đã hết hạn…

“Khung giá đã được Bộ Công thương ban hành, EVN cũng đề ra phương pháp đàm phán và mong muốn Bộ Công Thương sớm có văn bản hướng dẫn phương pháp đàm phán theo quy định tại Điều 26 Nghị định số 137/2013/NĐ-CP ngày 21/10/2013 của Chính phủ, làm căn cứ để EVN và Chủ đầu tư các dự án chuyển tiếp tiến hành đàm phán. Về phía các chủ đầu tư, nên nhanh chóng nộp hồ sơ cho EPTC. Các vấn đề vượt thẩm quyền thì EVN sẽ tiếp tục báo cáo Cục Điều tiết và Bộ Công thương để cùng tháo gỡ”, ông Nhân nói.

Nhận xét về việc tới hiện nay mới chỉ có 1 dự án nộp hồ sơ, các chuyên gia đàm phán PPA cũng cho rằng, việc hoàn thành hồ sơ pháp lý của các dự án tại thời điểm này cũng đòi hỏi chủ đầu tư phải tốn thời gian và công sức.

“Có những hồ sơ dự án trước đây có thể hoàn thiện pháp lý nhanh và dễ dàng hơn trong giai đoạn hiện nay. Bởi vậy các nhà đầu tư phải nhanh chóng tập trung vào công việc này bởi nếu không hoàn thiện được hồ sơ pháp lý thì khó lòng bước sang giai đoạn đàm phán PPA”, vị này nói.